Bijdrage tot de geschiedschrijving van KSA-VKSJ Hasselt (95 jaar)
Overgemaakt aan KSA-VKSJ en HBVL 9 september 1978

Artikel HBVL 06-09-1978   Brochure 95 jaar  Brief Robert Hertogen aan Kadoc

 100 Jaar Jonge Klauwaarts Hasselt,  Lieve Gevers en KADOC

Geschiedschrijving, ook over het recente verleden is niet altijd een gemakkelijke opgave, zeker waar het gaat over een plaatselijke afdeling van een jeugdbeweging. De generaties van leiders en verantwoordelijken volgen elkaar zeer vlug op en in korte tijd verliest men het overzicht van wat vijf, tien of vijftien jaar geleden het jeugdbewegingsleven inhoud gaf en boeiend maakte. Een artikel in Het Belang van Limburg van 6 september 78, naar aanleiding van het 95 jarig bestaan van KSA-VKSJ Hasselt ontsnapt daar niet aan. Het historisoh overzicht van de periode 59-74 dat in het artikel gegeven wordt staat in volledige kontradiktie met de feitelijke situatie van de bondswerking op dat ogenblik. Het vertekend beeld dat opgehangen wordt heeft, na enig onderzoek bij schrijvers en bronnen, vooral te maken met onwetendheid en een eenzijdige bevraging van mensen die beter moesten weten.

" Tegen het einde van de jaren zestig noteerde men de spanningen in de studentenwereld. De Jonge Klauwaarts werden er sterk door bewogen. Dat leidde tot een scheuring, waarbij een deel van de beweging het kollege verliet en een lokaal in de binnenstad vond. Het werd de pijnlijkste periode uit de geschiedenis van de Hassseltse Studentenbond.

Het duurde verschillende jaren eer de politiek-gerichte leiders hun invloed zagen verminderen en uit de beweging weggroeiden. Geleidelijk werden de kloven overbrugd en het kollege werd de thuishaven voor iedereen. Maar de rangen waren inmiddels sterk gedund.

Er groeide wel een regelmatige samenwerking met de VKSJ die, toen het lokaal in de Persoonstraat werd verloren, ook een thuishaven vond in het kollege. De periode der moeilijkheden mag nu vrijwel als afgesloten worden beschouwd. Een jong maar bezield leiderskader heeft de fakkel overgenomen en tekenen van een nieuwe lente zijn waar te nemen
." (HBvL, 6-9-78)

We kunnen onmiddellijk aanstippen dat het bericht over een scheuring volledig uit de lucht gegrepen is. Er is nooit een scheuring geweest en het St .Jozefskollege is altijd de thuishaven geweest van KSA-VKSJ Hasselt. Wanneer in 71 ook een huis buiten het kollege werd betrokken maakte dit integraal deel uit van de werking van de bond. Voor het geval men het huis van de Derde Wereld Beweging in de Isabellastraat bedoelt is het duidelijk dat het ging om een autonome beweging die zich zelfstandig ontwikkeld heeft los van KSA-VKSJ. Wat betreft de pijnlijkste periode uit de geschiedenis van de Hasseltse Studentenbond heeft men het over een intern probleem in het begin van de zeventiger jaren dat ten genendele van belang is voor het overzicht van de bondswerking.

Scheuring, pijnlijke periode en uitdunnen van de rangen worden echter voorgesteld als het gevolg van de 'bewogenheid die voortspruit uit de spanningen in de studentenwereld eind de jaren zestig' en van de invloed van 'politiek gerichte leiders'. Hiermee wordt ten onrechte het beeld opgehangen als zou de open en progressieve werking van KSA—VKSJ in de periode 1965-74 een dieptepunt geweest zijn in de werking en aanleiding tot de huidige terugval. Het tegendeel is waar. Met het behoud en respekt voor de jeugdbewegingstraditie werd in deze historische periode een werking op punt gesteld die honderden jongens en meisjes van Hasselt wist aan te spreken en te boeien. Dat uit KSA-VKSJ actieve en politiek bewuste jong-volwassenen zijn voortgekomen pleit enkel in haar voordeel en is in overeenstemming met de huidige doelstellingen van KSA-VKSJ als jeugdbeweging.

Enkele rechtzettingen en een klare kijk op de geschiedenis van KSA-VKSJ Hasselt in de periode 1960-74 dringen zich dan ook op.

Als bondsleider tussen 1967 en 1970 en verantwoordelijke voor de hernieuwer-kimwerking willen wij hiertoe een eerste bijdrage leveren die kan aangevuld en gekorrigeerd worden door elkeen die een steentje wil bijdragen voor een goed begrip van het verleden. Dit is voor ons van belang in de mate het de huidige jeugdbewegingswerking kan stimuleren en de band met het verleden herstellen.

Na het 75 jarig bestaan van KSA-Hasselt in 1959  waarin de oude bondsleiding zich uitgeput had stond de bond voor een dieptepunt. Er was niet voor opvolging gezorgd in het leiderskader en de werking lag op een laag pitje. Het is de verdienste van Felix Vandersmissen om, vertrekkende van een stevige jonghernieuwerban, op enkele jaren tijd een degelijk leiderskader op te bouwen dat gedurende de periode 1964-1970 de bondswerking tot volle ontwikkeling wist te brengen. Dit vernieuwde leiderskader behoorde tot de naoorlogse generatie die opgroeide met Cliff Richard en Bob Dylan en die sterk bewogen werd door de problemen in de derde wereld, Vietnam, de arbeidersstrijd in Limburg en die open stond voor de belangrijke evoluties in de wereld eind de jaren zestig. In een tijd waar de jeugdklubs, jeugdhuizen en alternatief jeugdwerk hun ontstaan vonden, het uitgangsleven en fuiven gemeengoed werden en de teruggang van de jeugdbeweging zich reeds begon af te tekenen is KSA Hasselt er in geslaagd een hoogtepunt te bereiken in haar werking, zowel wat het aantal leden ( meer dan 300) als de inhoud van werking betreft. Een goed voorbeeld hiervan werd nog onlangs gegeven door het samensmelten van KSA en VKSJ op nationaal vlak. Dit gebeurde op de maand af tien jaar nadat in het St .Jozefskollege de eerste vergaderingen plaatsvonden tussen hernieuwers en kinmers als voorbereiding op een finantiële aktie ter gelegenheid van de zevenjarige feesten in Hasselt. Het apekot met pannekoeken en hotdogs tegenover de kazerne in Hasselt heeft toen samen net de parkings 50.000 fr in kas gebracht die indertijd werd bijgehouden door Jos Bouveroux.

Vanaf dat ogenblik was KSA-VKSJ Hasselt, als eerste bond in Vlaanderen, een gemengde jeugdbeweging met een eengemaakte werking.

Er zou veel kunnen aangehaald worden om het belang en de betekenis van de werking in de zestiger jaren te onderstrepen. KSA en later KSA-VKSJ heeft zich in die jaren ontwikkeld tot een bond met meer dan 300 leden, 14 bannen, leidersploegen van 30 leidsters en leiders met een sterk uitgebouwde ploeg ouderen achter de ban, bondskampen met meer dan 150 leden, een goed uitgebouwde leidersvorming, uitgebreide materiaal- en sekretariaatsdienst enz..» Belangrijk is ook de verbinding die in KSA-VKSJ Hasselt is kunnen tot stand komen tussen de traditionele jeugdbewegings activiteit en en een open visie en inzet voor wat er zich in de bevolking en de wereld afspeelde. Grote bondskampen gingen samen met een reële bekommernis voor de derde wereld, deelname aan 11-11-11 acties met aandacht voor het overbrengen van informatie aan de bevolking, konfrontatie met de levensomstandigheden van de vreemde arbeiders en het zoeken naar aansluiting bij de problemen van de werkende bevolking in Limburg. De exploratietocht Melveren-Antwerpen in 69 met de herkimmers staat hiervoor wel als voorbeeld. Ook mag de vernieuwende beweging in de liturgie aangestipt worden waarin een levendige en actuele beleving van het kristen-zijn tot uiting kwam, zowel voor leden ala ouders.

Krie Hertogen hield eraan om na lezing van het artikel in Het Belang van Limburg, zijn bijdrage te leveren voor het overzicht van deze periode. Hij is bondsleider geweest in 1965, 1966 en provinciaal verantwoordelijke voor de hernieuwerwerking 67 en 68.

" Het artikel KSA-VKSJ 95 jaar heeft het erover dat De Jonge Klauwaarts sterk bewogen werden door de spanningen in de studentenwereld. Dat is ongetwijfeld zo maar men heeft veronachtzaamd zijn licht op te steken bij diegenen die toen verantwoordelijkheid droegen. Daarom komt men tot enkele 'pijnlijke' verdraaiingen van de werkelijkheid. In KSA-Hasselt is er nooit een scheuring geweest en nog minder heeft een deel van de beweging het kollege verlaten. Wat wel gebeurde is het volgende: in augustus '69 werd het huis van de Derde Wereldbeweging geopend in de Isabellastraat 44 te Hasselt. Zij heeft alsdusdanig niets te zien met KSA. De DWB is ontstaan uit de progressieve studentenbeweging te Leuven. Zij  stelde  zich tot  doel onder alle jongeren de solidariteit te organiseren met de revolutionaire bevrijdingsstrijd van de onderdrukte volkeren uit  de Derde Wereld. Van DWB-Hasselt maakten naast KSA-ers ook Chiromensen,  Jongsocialisten,  Kajotters, Scouts en ongeorganiseerden deel uit. DWB heeft op geen enkel ogenblik zijn leden aangezet hun jeugdbeweging te verlaten of af te scheuren. Zij bleven lid van de andere jeugdorganisaties en zetten daar op demokratische wijze hun standpunt uiteen over wereldgebeurtenissen ( zoals Vietnam) die de interesse van vele andere jeugdbewegingsmensen wegdroegen. In augustus 69 bv. ging in Boksinstuif te Bokrijk een debat door waar een vertegenwoordiger van DWB samen met  een spreker van KSA en van KAJ voor meer dan 300 aanwezigen het woord voerden over de 11-11-11 aktie.

In het artikel wordt deze periode als de pijnlijkste uit de geschiedenis van de Hasseltse Studentenbond vernoemd. Pijnlijk voor wie? Wij zijn als verantwoordelijk leider van oordeel geweest dat geen enkele jongerenbeweging op een ivoren toren kon gaan zitten en zich van de maatschappelijke werkelijkheid afzonderen. Ook de toenmalige provinciale leiding was van dit oordeel. Mgr.Paul Schreurs,  indertijd provinciale proost van KSA,  lanceerde de milieuwerking als belangrijkste opdracht voor de studenten. Zo werd er een driedaags werkkamp georganiseerd onder de gastarbeiders in Zwartberg, waaraan wij met enthoesiasme deelnamen. Maar eenmaal die weg bewandeld moet men konsekwent durven zijn.

Vanaf  '63 organiseerde het Amerikaanse imperialisme de grootste volkerenmoord uit de geschiedenis. Moesten wij aktief de strijd van het Vietnamese volk steunen of door passief toezien onze stilzwijgende goedkeuring verlenen aan deze volkerenmoord? In '66 werden twee mijnwerkers neergeschoten door de rijkswacht omdat zij voor hun werk streden. Moesten wij hen steunen of door passief toezien onze stilzwijgende goedkeuring verlenen. Had KSA-VKSJ Hasselt in '68 en '70 gelijk om aktief de strijd van de Fordarbeiders en de mijnwerkers te ondersteunen of streden dezen misschien voor een onrechtvaardige zaak. Hij hebben steeds geweigerd mee te roepen met de rechtse vlaams-nationale krachten binnen KSA zowal op lokaal, provinciaal als nationaal vlak. Wat is er nu pijnlijk: een bewuste progressieve lijn in KSA of de krisis die KSA-Hasselt in de jaren '30 meemaakte toen een deel der organisatie bij de fascistische beweging aanslot en later kanonnenvoer ging leveren voor het Oostfront.

Bij mijn weten is de progressief gerichte maatschappelijke interesse en aktie van KSA-VKSJ Hasselt nooit gebeurd ten koste van hun andere aktiviteiten..

Integendeel,  op een ogenblik  dat vele afdelingen van  jeugdbewegingen een krisis doormaakten was KSA-VKSJ een der moest  bloeiende werkingen van het land, juist omdat  zij het aandurfde aan te sluiten bij de inzet  en opstandigheid van de jeugd en de grote politieke omwentelingen van dat ogenblik. Dat  een jongerenorganisatie een tijdelijke verzwakking kent is niet meer dan normaal. Jongerenbewegingen hebben door hun aard zelf steeds problemen wat betreft de kontinuiteit. Spreken over 'politiek-gerichte leiders' die de rangen uitgedund zouden hebben is dan een gemakkelijke oplossing, want is het niet  eerder zo dat  zij die van 'politiek-gerichte leiders' spreken de eerste verantwoordelijken zijn voor de uitdunning van de beweging?

Ik wens de nieuwe leiders van KSA-VKSJ Hasselt veel sukses toe. Maar wie hen terug de richting van het vlaams-nationalisme of de ivoren toren wil opsturen zal niet ver komen. De jeugd van vandaag weet  waar Abraham de mosterd haalt  en wil een antwoord op grote maatschappelijke problemen. De schandelijke verwaarlozing van gehandikapten en bejaarden,  de A24 en de problemen van milieuhinder, de apartheid, de racistische kampagne tegen de gastarbeiders, de Russische bezetting van Tsjechoslowakije, de krisiswet, de werkloosheid, de Cubaans-Russische agressie in Afrika laten ook vandaag de jeugd niet onverschillig." - Kris Hertogen, bondsleider in 65,66  en provinciaal verantwoordelijke voor de hernieuwerwerking in 67, 68.

KSA-VKSJ heeft zich naar ons weten in het begin van de  zeventiger jaren verder ontwikkeld en gekonsolideere tot  op het ogenblik dat niet meer in de opvolging van leiders en verantwoordelijke ouderen is kunnen voorzien worden. Luk Hertogen heeft het bondsleiderschap waargenomen in 72,73 van een  jeugdbewegingswerk op niveau met  leidersvorming,  regelmatige werking, kampen, ouderenwerking en gevarieerd aktiviteitenprogramma. Hij zou een kort  overzicht samenstellen van de periode 70- 74.

Dit verslag heeft geenszins de bedoeling interne tegenstellingen, moeilijkheden of verkeerde beslissingen weg te praten. Het heeft  wel de hoofdtendens aangegeven die op te maken was uit het algemeen overschouwen van de periode 1960-74. En dat was geenszins een pijnlijke aangelegenheid.

Jan Hertogen, bondsleider 67-70,  verantwoordelijke hernieuwer-kimwerking 68-70.

8 september 1978 Leuven

 

Annex Verslag Luk Hertogen -  De werking eind 72-73

Deze jaren startten we met  een kollektieve bondsleiding van een zevental mensen  ( Michel,  Ingrid,  Els,  Luc,  Rene,  Frans,   Lidia,  Herwig). Als algemene start werd een week-end georganiseerd op Rooierheide. De Herkim en leiderswerking namen hier een centrale plaats  in. Als algemeen houvast  hanteerden we de zeven basiswaarden  (wilskracht,  vriendschap, creativiteit, sport, algemene vorming, godsdienst...)  Deze waarden werden via diverse activiteiten, aangepast aan de leeftijd,  meestal ingebouwd in een thema, in vergadering aangebracht.

KSA-VKSJ had het  in deze jaren moeilijker om de lager bannen (6-12 jaar) te bereiken. Waar vroeger de jeugdbeweging een centrale plaats  innam in het  ontspanningsleven kreeg men stilaan andere mogelijkheden zoals diverse sportgroeperingen, creagroepen, kinderprogramma's  op TV,  volksdans. De ouders stuurden hun kinderen niet meer  zo vlug naar de vergadering. Waar vroeger de moeder meestal  thuis bleef gaat  tegenwoordig het hele gezin meer en meer  op uitstap.

De Herkim werking (16-17 jaar) was een wipplank van waarop met met een brede bagage van gevarieerde activiteiten de sprong kon maken naar datgene waarin men zich het  best voelde. Het sisteem bleef gehandhaafd dat  elkeen na het  middelbaar onderwijs  één jaar uit de werking zou gaan om zich vrij te maken voor hogere studies en eventueel andere werkterreinen te vinden (een regeling die doorheen gans de periode 64- 75 gehandhaafd bleef). Degenen die wilden konden alzo met een rijkere ervaring terugkeren naar de bondswerking. Alhoewel dit idee op zich interessant is en houdbaar bleek had het in het begin der zeventiger jaren tot gevolg dat er na dat wachtjaar niet zoveel mensen meer terugkwamen. Zij hadden zich toegelegd om binnen sportgroepen, politieke of vormingsbewegingen, de volksdansgroep hun engagement verder te zetten.

Daar waar vroeger ouderen in de werking aanwezig waren van 24, 25 jaar viel die leeftijd terug tot 20, 21 jaar. Het probleem van de kontinuiteit begon zich dus sterker te stellen.

Toch kunnen we in deze periode terugblikken op een fijne werking. Er was een goede samenwerking in de bondsleiding en de suksesvolle kampen in Achel en Zutendaal waren telkens het eindpunt van een intensieve werking.

Luk Hertogen, bondsleider 72, 73.

  

   Annex verslag Rita Keunen over de periode 74-75

Deze jaren spitste de aandacht zich vooral toe op de leiders- en leidsterswerking en werden de allerkleinste bannen uitgebouwd.  Zo  ntstond er nu een  piep- en pieppieproodkapjesgroep en de piep-  en pieppiepjongknapen. De leiders-  en leidsters kregen een  begeleiding in de vorm van ouderen achter de ban.  Deze hielpen hen bij  het opstellen van een   programma, zoeken van een thema, uitwerken van vergaderingen. 

Dit jaar stelde de zaterdagnamiddagfilm op de TV de leiding voor problemen, de kinderen kwamen moeilijker naar vergaderingen.    '

De bondsleiding bestond deze jaren uit  8 mensen die gezamelijk de verantwoordelijkheid opnamen voor de werking. De +16 werking stond vooral  in funktie van de lagere bannenwerking. Op het bondskamp in Dilsen heeft men 150 mensen kunnen bereiken. Dit was een hoogtepunt in de jaarwerking. Dat KSA-VKSJ er finantieel goed voorstond blijkt uit de aankopen van nieuw materiaal en de steun aan het Jongenstehuis  in Lommei. Verder werkte men mee aan de 11-11-11  actie en werden er binnen de  +16 werking ook sociale mistoestanden bediscussieerd.