Aan Maurice de Wilde en medewerkers - Reeks "De nieuwe Orde-BRT"
Hasselt, 10/06/1983

Persoonlijk heb ik als christen arbeider, geboren begin I914, veel lof voor deze derde reeks "De Nieuwe Orde" als aanloop voor de volgende over de collaboratie, het verzet en misschien nog anderen b.v. het economich en sociale van de bezetting, te meer daar ik als arbeider in den beginne en daarna als bediende sinds 1930 in de arbeidersclasse en de beweging opgroeide.

- Er was de grote crisisperiode der dertiger jaren met alle gevolgen en uitwassen, de grote staking van '36 met enige verworvenheden (min.32  fr.per dag, 6 dagen verlof, .nationaal en paritair overleg). De mobilisatie van sept. 39  tot  mei '40 (Tilff, boven  Luik, tot Wijnegem tegen Antwerpen, de "trek" samen  met  de C.R.A.B.(Centre de Recrutement  de  1'Armée  Belge) der 200.000 langs leper, Rouan, naar Zuid-Frankrijk (van Montpellier, Carcasonge naar Toulouse.

En dan de grote inzet voor de gedeporteerde arbeiders, en de ondergedoken en v.n.l.vanaf oktober I942, tijdens de   bezetting van de Duitsers en hun medewerkers.

- Mijn  eerste  zware opdracht  die  ik  van Cardijn ontving, waarmee  ik ongeveer 4 j. samenwerkte, was het beletten van de aanduiding op de personeelslljst door de  patroon van deze die voor deportatie  naar Duitschland in aanmerking kwamen. Dit was een uitvoering van de verordening van maart '42 en onder zware druk door de bezetting verplicht werd opgelegd in begin okt.'42. Sindsdien was heel mijn leven 'ondergedokene' te zijn v.n.1. in het Brusselse en omgeving Florennes en de Ardennen.(43-44). Na de oorlog werkte ik, als vrijwilliger, mee van bij de oprichting aan Het Studie-en Navorsingscentrum voor de Geschiedenis van de Tweede Wereld oorlog (Leuvensplein, 6, Brussel) Mijn beroepswerk was in Limburg.
DE REEKS IS BELANGRIJK omdat ze met de mogelijkheden van Telivisie, op een indringende wijze een groot aantal mensen inzicht bijbracht over vele vermoedens maar niet gekende zaken.
Gelukkig dat in de tweede uitzendingen aanvullingen gebeurden, na de telefonische gesprekken,de brieven, nota's,enz.die voor nog een beter inzicht en evenwicht zorgde bij sommige delen van de reeks.
VELE PUNTEN IN DE UITZENDING HEBBEN MIJ AANGEGREPEN. Ik wil er paar twee vermelden; het diep menselijk en soms ontroerend gesprek met Mr.DEMunck? de schoonbroer van Wijlen Hendrik Dg Man. De groeiende onthullingen - en dieper op de situatie ingaande - in volle openheid, met Staatsminister De Schrijver, een voorbeeld voor anderen.

- Ik werkte steeds nauw samen met franssprekenden (jocisten e.a.- het grieft mij nu vast te stellen dat de arbeidersclasse niet meer zo één is.over alle grenzen heen-)

Op 11 juni 1942 werden Mr.Haulot toenmalig leider ven de jong-socialisten in Brussel (met nog één jonge jood uit St-Truiden) met Kan.Cardijn ondergetracht in Cel 104 in de gevangenis van Vorst. De Jong-socialist en de kajotter hebben daar samen in het wederzijdse grootste respect met elkaar gesproken over de samenwerking van de naoorlogse jeugd in ons land. Na enige weken is Haulot overgebracht naar Breendonck en verder naar het Concentratiekamp van Dachau (D). Cardijn is begin 44 ondergedoken.

Deze "ruimte" van geest hebben we na de bezetting nog bij beide teruggevonden '{hopelijk zullen we als arbeiders in de mizerie elkander terug vinden. Nog iets over het DEBAT op 7 juni s'avonds.

- Positief, voor de eerste maal sinds ik mij kan geheugen waren heel de B.R.T.verantwoordelijken met al degene die medewerkte aan de Reeks in blok rond de programmamakers. Dit is de grote verdienste van de reeks De Nieuwe Orde. Laat ons de B.R.T. houden zoals hij nu is, vrij en onafhankelijk. (Reclame hebban we genoeg vanuit de buitenlandse posten en op onze voetbal(velden) en wieler(wedstrijden) enz.)
- Hopelijk kan de Minister van Nationale Opvoeding zijn belofte waar maken n.l. de duur van de opening van de Archiefwet van 100 j., terug te brengen naar 30 à 40 j.
- Aan de historici kan men vragen niet te gemakkelijk "getuigeninsen" ook van gewone mensen terug te brengen tot het gezegde "het is een mythe"geworden, "Wat in het "lij f" is gekropen blijft er réeel inzitten".
-Tussen al de aanwezigen, waarvan ik er vele op zicht ken waren er weinig gewone arbeiders, (mogelijk Eugeen Coine van Menen, die door vele gedeporteerden gekend is maar vanaf 14 juaar de kleermakersstiel aanleerde.) Ik telefoneerden hem dinsdag avond te 11 uur. Hij vroeg me wat Mr. Courteau bedoelde met het woord Lobby en hij was ook kontent dat Etienne Verhofen en Lea Martel met hem verder over bepaalde uitzichten zouden spreken.

Misschien komt er ook nog eens een reeks die DIEPGAANDER zal ingaan over het miserieleven van onze mensen (arbeiders) onder een bezetting.

Tot slot: we wensen de reeks uitzendingen in de R.T.B.F. het beste. Hopelijk zal het pannel niet alleen uit oud-militairen en deskundingen bestaan.Ook daar zijn er veel gewone mensen met een goed geheugen. Dank U.

Robert Hertogen, Hasselt